بخشی از متن مقاله تاريخ‌نگاري به زبان فارسي در هند: مورد مجمع‌التواريخ :
تعداد صفحات :36
مجمع‌التواریخ, اثری درباره تاریخ ایران در دوره پس از سقوط صفویه است که در سال 1207 در هند نوشته شده است. آخرین فقرات اطلاعاتی این اثر مربوط به تاریخ ایران در اوایل قرن سیزدهم است, اما مطالب آن بیشتر از منظر مطالعه تاریخ خاندان مرعشی و تاریخ ایران در سال‌های مقارن با سقوط صفویه تا اوایل دهه هشتاد قرن دوازدهم هجری قمری اهمیت دارد. میرزا محمد خلیل, نویسنده آن اثر, از سادات مرعشی مهاجر به هند است. بنا بر این, به اثر مزبور می‌بایست به عنوان کتابی تاریخی که توسط یک مهاجر ایرانی به هند نوشته شده است, نگریست. در مقاله حاضر به مجمع‌التواریخ از این منظر نگریسته شده است. این نوع نگاه به شناخت بهتر ما از این اثر و نویسنده آن کمک خواهد کرد. نگاه مزبور دو زمینه برای تبیین ویژگی‌های مختلف اثر نامبرده در اختیار ما قرار خواهد داد که یکی ایرانی و دیگری هندی است. در نوشته‌های برخی از محققانی که قبل از این مجمع‌التواریخ را مورد بررسی قرار داده‌اند, از این منظر به آن اثر نگریسته نشده و ویژگی‌هایی مانند دوگانگی نثر آن اثر از نظر دور مانده و یا نویسنده یکی از منابع مهم اطلاعاتی آن, یعنی میر محمدعلی فاضل که او هم از مهاجران ایرانی به هند بوده است, شناسایی نشده است. در این مقاله, افزون بر چشم‌انداز خاصی که برای تفسیر و تحلیل مجمع‌التواریخ اتخاذ شده, کوشش گردیده است تا تصویری به نسبت کامل از مباحث مربوط به تاریخنگاری آن اثر ارایه گردد.